17 jaar en een dikke toeter van een buik, Awa had tot gisteren een prima zwangerschap. Maar toen begon de ellende: misselijk, buikpijn en hoofdpijn. Vanmorgen vond haar echtgenoot haar stuipend (epileptische aanval) op de grond. Een uur later heeft hij het voor elkaar gekregen om Awa op de ezelskar van de ene kant van het dorp naar de kliniek in Tanjeh te brengen, ze is ondertussen comatueus.
Er is geen twijfel: hoge bloeddruk, eiwitten in de urine, 34 weken zwanger en stuipen, dit is zwangerschapsvergiftiging (eclampsie). Als Awa met dit ernstige beeld niet razendsnel bevalt van haar baby, zal het misgaan. Gelukkig hebben we nog precies één ampul met magnesium en kunnen we dit via een infuus (er zijn voldoende infuusmaterialen dankzij de donatie) voorzichtig toedienen. Levensreddend om de tijd tot de keizersnede te overbruggen. Na de eerste toediening wordt Awa in een geïmproviseerde ambulance gelegd en gaan we samen met haar man naar het ziekenhuis in de stad. Het stuipen voltrekt zich opnieuw, het is een uitdaging om de magnesium opnieuw zorgvuldig toe te dienen als de bus over de hobbelige zandwegen raast. Liefdevol probeert de echtgenoot haar zo goed als het gaat te stabiliseren. Een klein uur later arriveren we bij het ziekenhuis en ziet de dienstdoende verpleegkundige de ernst van de zaak gelukkig in. Met een ongerust gemoed dat het weleens te laat kon zijn voor Awa en/of haar kindje, rijd ik samen met de ambulance chauffeur terug naar Tanjeh. Vijf dagen later komt het verlossende nieuws: moeder heeft een gezonde dochter ter wereld gebracht via een keizersnede! Morgen is de naamceremonie. Gambiaanse gezondheidszorg als een geoliede machine (met lichte ironie), gelukkig gaan dingen goed!
Tanjeh Health Centre is geen volwaardig ziekenhuis, waar bijvoorbeeld keizersneden of andere operaties worden verricht. Eerlijk gezegd is dat ook geen streven. In Tanjeh moet de focus liggen op relatief eenvoudig te behandelen (ernstige of invaliderende) ziekten, die goed kunnen worden behandeld door de huidige staf met hulp van trainingen van buitenaf. Daarnaast moet de focus liggen op levensreddende middelen zoals antibiotica en antimalaria injecties. Deze moeten ten alle tijden beschikbaar zijn, evenals goede en schone toegang tot zorg voor moeder en kind rond de bevalling. Maar ook de capaciteit om bij ingewikkeldere problematiek te kunnen doorsturen naar een ziekenhuis waar men bijvoorbeeld een keizersnede kan verrichten. Er is een busje in het bezit van de kliniek, welke als ambulance fungeert. Er is een soort bed ingebouwd. Een uitkomst, want patiënten hoeven alleen de benzinekosten te betalen, onderhoud etceter wordt door de kliniek betaald. Het piept en kraakt (letterlijk) aan alle kanten, maar het voorziet nu in (een) nood.
De casus van Awa laat zien dat het goed kan gaan. De magnesium was er (en is nu op, de bestelling staat uit met de sponsoring vanuit Nederland), de ambulance deed het, en er was een chirurg die de operatie kon doen.
Schrijvend vanuit het vliegtuig (ja hij ging toch!) van Gambia, naar Casablanca, naar Amsterdam, overvalt me de ongelijke verdeling. Awa, Jainaba, Kemo en zoveel anderen hebben bij gezondheid een prima leven, zonder luxe, soms met tekort, maar in een gemeenschap waarin je het weinige dat je hebt deelt. Maar als ziekte jezelf of je kind overkomt, dan ben je aan het lot of aan de goden overgeleverd. Ik kan en wil dat niet accepteren, en het is gebleken dat ik niet de enige ben. Voor dit doel wil ik strijden, doel: toegang voor iedereen tot basale gezondheidszorg, om maar eens te beginnen in Tanjeh. En preventie om ellende te voorkomen. Tanjeh is nog niet van ons af!
Reactie plaatsen
Reacties